تأثیرمتغیرهای دما و زمان پیرسازی نهایی بر خواص مکانیکی و ریزساختار اینکونل 792

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی مواد، دانشکده مهندسی مواد و فناوریهای نوین، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه متالورژی و مواد، دانشکده مهندسی مواد و فناوریهای نوین، دانشگاه تربیت دبیر شهیدرجایی، تهران ، ایران

3 استادیار گروه متالورژی و مواد، دانشکده مهندسی مواد و فناوریهای نوین، دانشگاه تربیت دبیر شهیدرجایی، تهران، ایران

چکیده

 سوپرآلیاژ ریخته گری IN792 ، در ساخت پره های متحرک توربین های گازی به کار می رود. این قطعات به دلیل قرارگیری در شرایط سخت، در معرض انواع تغییرات ریزساختاری می باشند. کنترل مراحل مختلف ساخت پره ها شامل ریخته گری ، فورج و عملیات حرارتی مورد توجه می باشد. در این میان کنترل متغیرهای عملیات حرارتی در حین فرآوری سوپرآلیاژهای پایه نیکل به علت سهولت تغییر نسبت به سایر متغیرها و تاثیر زیادی که بر ریزساختار و خواص مکانیکی دارند از اهمیت بیشتری برخوردار است. لذا در تحقیق حاضر تأثیر متغیرهای دما و زمان پیرسازی نهایی بر ریزساختار و خواص مکانیکی سوپرآلیاژ IN792 مورد بررسی قرارگرفت. بدین منظور بعد از عملیات تنش­زدایی، حل­سازی و پیرسازی میانی، 9 نمونه در دماهای Cᵒ800، 845 ،870 و هرکدام در زمان­های16 ،24 ،30 ساعت در کوره قرارداده شدند و سپس در هوا خنک شدند. ریزساختار سوپرآلیاژ موردنظر توسط میکروسکوپ نوری و الکترونی روبشی مورد بررسی قرارگرفت. بعد از بررسی های ریزساختاری و تست سختی سنجی، نتایج حاصل نشان داد در دمای ثابت با افزایش زمان پیرسازی نهایی مقدار رسوبات  ثانویه کاهش یافته و اندازه رسوبات درشت­تر می­شوند. کاهش در مقدار رسوبات  و درشت شدن اندازه­ی آن­ها در زمان ثابت با افزایش دمای پیرسازی نیز مشاهده شد. استحکام سوپرآلیاژهای پایه نیکل به شدت وابسته به فاکتورهایی نظیر کسر حجمی، سایز، سرعت رشد، ترکیب و توزیع مناسب رسوبات  می باشد. توزیع یکنواخت و مناسب رسوبات  در نمونه پیرسازی نهایی شده در دمای Cᵒ 845 به مدت 16 ساعت مشاهده شد و نتایج حاصل از سختی­­سنجی، حداکثر سختی را در این دما و زمان پیر­سازی نهایی تأیید کرد. از طرفی با افزایش دما و زمان، فازهای تیغه­ای شکل یوتکتیک ضعیف شده و در زمینه حل شدند و با افزایش دما کاربیدهای سوزنی شکل در زمینه و اطراف مرز رسوب کردند که باعث بهبود خواص مکانیکی می شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


   [1]  Montanari R., et al., Welding of IN792 DS      superalloy by electron beam. Surface and Interface Analysis, 48(7): pp. 483-487, 2016..
                 [2] Pollock T.M. and Tin S., Nickel-based superalloys for advanced turbine engines: chemistry, microstructure and properties. Journal of propulsion and power, 22(2): pp. 361-374, 2006.
  [3] Bohrenkämper G., et al. Hot-Gas-Path Life Extension Options for the V94. 2 Gas Turbine. in ASME Turbo Expo 2000: P ower for Land, Sea, and Air. 2000. American Society of    Mechanical Engineers.
[4]    Du B., et al., Effects of grain size on the high-cycle fatigue behavior of IN792 superalloy. Materials & Design (1980-2015), 65: pp. 57-64, 2015. 
                [5]  Strunz P., et al., Formation and Dissolution of γ’ Precipitates in IN792 Superalloy at Elevated Temperatures. Metals, 6(2): pp. 37, 2016.
                [6] Betteridge, W., The nimonic alloys. 1959: E. Arnold.
                [7]   Sabol G. and Stickler R., Microstructure of Nickel‐Based Superalloys. physica status solidi (b), 35(1): pp. 11-52, 1969.
                [8] ŠMÍD M., et al. Fatigue Properties of Nickel-base Superalloy Inconel 792-5A at 800 C. in Sborník z konference Metal. 2010.
                [9] Arabi H., et al., Effect of cooling rates from partial solution temperature and aging onγ′ precipitation in IN792 superalloy. Materials Science and Technology, 12:(29), pp. 1513-1517, 2013.
                 [10] Yang J., et al., Effects of heat treatments on the microstructure of IN792 alloy. Materials Science and Engineering: A, 527(4-5): pp. 1016-1021, 2010.
                [11] Jiang, L., et al., M2C and M6C carbide precipitation in Ni-Mo-Cr based superalloys containing silicon. Materials & Design, 2016. 112: pp. 300-308.
                [12] Mitchell R., Li H. and Huang Z., On the formation of serrated grain boundaries and fan type structures in an advanced polycrystalline nickel-base superalloy. journal of materials processing technology, 209(2): pp. 1011-1017, 2009.
.               [13] Baldan A., Review progress in Ostwald ripening theories and their applications to nickel-base superalloys Part I: Ostwald ripening theories. Journal of materials science, 37(11): pp. 2171-2202, 2002.