%0 Journal Article %T نواحی پایدار دینامیک عرضی خودرو در فضای پارامترهای راننده %J مهندسی مکانیک دانشگاه تبریز %I دانشگاه تبریز %Z 2228-5148 %A حسن زاده قاسمی, رضا %A احمدی, جواد %D 2023 %\ 01/21/2023 %V 52 %N 4 %P 213-220 %! نواحی پایدار دینامیک عرضی خودرو در فضای پارامترهای راننده %K مدل راننده- خودرو %K تحلیل پایداری %K تأخیر زمانی راننده %K دینامیک جانبی خودرو %K نمودارهای پایداری: تاخیر زمانی بحرانی %R 10.22034/jmeut.2022.47581.2968 %X در این مقاله، به کمک مدل خطی و غیر خطی راننده- خودرو، اثر تأخیر عکس‌العمل راننده روی پایداری چرخشی سمت و پایداری جانبی بررسی شده است.  تأخیر زمانی راننده یک موضوع اجتناب‌ناپذیر در دینامیک فرمان‌پذیری خودرو می‌باشد. علاوه بر تأخیر زمانی ذاتی در پاسخ حسی- حرکتی انسان، وضعیت سلامتی راننده می‌تواند به طور بالقوه روی زمان واکنش راننده موثر باشد. با در نظر گرفتن تأخیر زمانی در مدلسازی، دینامیک خودرو به یک سیستم با معادلات دیفرانسیل تأخیری تبدیل می‌شود، که از نظر ریاضی دارای بی‌نهایت جواب است. در این مقاله برای حل معادله دیفرانسیل تأخیر، مدل تأخیر زمانی با سری تیلور تقریب زده می‌شود. نمودارهای پایداری، نواحی قابل قبول برای بهره‌های تناسبی و مشتقی راننده را در تأخیر زمانی خاص یک راننده تعیین می‌کند. نتایج نشان می‌دهد با افزایش تأخیر زمانی یا افزایش سرعت خودرو، ناحیه پایداری کوچک‌تر می‌شود. در این مقاله همچنین مقدار بحرانی تأخیر زمانی راننده برای مجموعه مشخص از بهره‌های تناسبی و مشتقی راننده، محاسبه شده است. این تحلیل نشان می‌دهد در صورتی که راننده با سرعت‌های زیادتر رانندگی نماید، باید سریع‌تر عکس‌العمل نشان دهد تا خودرو ناپایدار نشود. برای تایید نتایج بدست آمده نمودارهای پایداری، شبیه‌سازی عددی مدل خودرو- راننده تحت مانور تغییر مسیر شدید انجام گرفته است. در شبیه‌سازی، مدل هفت درجه آزادی غیرخطی از خودرو به همراه مدل غیر خطی از تایر استفاده شده است.  نتایج شبیه‌سازی، کاملا نتایج حاصل از تحلیل‌های پایداری را تایید می‌کند. %U https://tumechj.tabrizu.ac.ir/article_15558_ffced3f7957c93e32c2a1d2f147c4c1b.pdf